Mémé Godelieve

Ik wil jullie graag voorstellen aan mijn mémé.

Ze heet Godelieve, heeft 95 lentes op haar teller en ze is een van de liefste en sterkste vrouwen die ik ooit ontmoet heb. En ze woont sinds vorig jaar in een woonzorgcentrum.

Onze westerste wereld telt heel veel van dat soort centra. Het concept is een soort combinatie van een 4-sterrenhotel en een olifantenkerkhof. Je gaat er naartoe om te sterven, maar je wordt wel goed verzorgd door mensen die het beste met je voor hebben. Net zoals bij de olifanten is het eigenlijk ook een beetje een afscheid van de familie. We sussen onszelf en de ouderen in kwestie met de ‘bezoekmogelijkheden’ en de ‘sociale contacten met oude vrienden daarginds’. Maar in werkelijkheid is het nooit meer hetzelfde.

Waar mémé vroeger ook woonde, haar huis had een ziel. Je voelde het meteen als je binnenkwam, ook al was ze er zelf niet. Je voelde haar aanwezigheid, ook al was ze er zelf niet. De vele foto’s van familie en vrienden, de geloofssymbolen door het huis verspreidt, de verse koffie en koeken of brood in de aanslag op de eettafel, voor het onverwachtse bezoek dat verwacht werd.

Die ziel is niet mee verhuisd naar het woonzorgcentrum. Ook al hebben ze hun best gedaan om de kamers een beetje een huiselijke look te geven en hangen er ook geloofssymbolen aan de muren en staan er foto’s op haar kast. Ik heb zelfs al het gevoel gehad dat haar eigen ziel ook niet mee verhuisd is naar het woonzorgcentrum. Het voelt alsof haar vorig huis zelfs meer mémé ademde wanneer ze niet thuis was dan dat haar kamer in het centrum ademt wanneer ze er wel is. Geen pot soep meer op haar fornuis, geen fluitketel om verse koffie mee te maken, geen grote tafel met veel stoelen rond. Er zijn altijd nog wel koeken aanwezig om haar gasten mee te verwennen, maar zelfs de koeken hebben hun ziel verloren. En de gasten, die voelen het ook. Komen steeds minder, steeds korter. Er klopt iets niet.

In de 35 jaar dat ik het genoegen heb haar te kennen heb ik mémé altijd weten leven voor haar man (pépé), voor haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Geen moeite was mémé en pépé te veel. We werden naar school gebracht, van school gehaald, gingen er ’s middags eten en ook in de vakanties waren ik, mijn zussen, neven en nichten er vaak kampen aan het bouwen en van mémé haar verwennerij aan het genieten. Je kon er niet op bezoek komen zonder gegeten te hebben en je kon er niet terug naar huis gaan zonder al het eten dat nog over was ook nog eens mee naar huis te nemen. Ze gaf alles wat ze had. Zowel zichzelf als wat ze bezat. Ze behoort bovendien tot de generatie die de welvaart van ons land opbouwde. Op het einde van de 2e wereldoorlog was ze 20, pépé was er 27 en heeft die oorlog van zeer nabij beleefd. Ze kregen 7 kinderen waarvan ze er 2 al op zeer jonge leeftijd terug moesten afgeven. Ze hadden niet het geluk van de medische wetenschap die wij op vandaag hebben. Mémé voedde vijf kinderen op, werkte in de zorg en hielp dan ook nog eens pépé die drank en kolen verhandelde.

Een levensverhaal dat zeer typerend is voor de generatie die momenteel wordt ondergebracht in woonzorgcentra. Allen zijn ze op een punt gekomen waarbij ze niet meer konden doen wat ze zo graag deden: voor andere mensen zorgen. Ook voor zichzelf zorgen lukte niet meer. Dat laatste leek al die tijd maar een bijkomstigheid, maar werd toen op dat punt de reden van de verhuis, het verlies van die ziel, het inzetten van het slotakkoord.

En toen kwam Corona er nog bij. Het bezoek van heel haar familie dat haar toch telkens weer een sprankeltje levensvreugde bracht werd niet meer toegelaten. Het beeld van het olifantenkerkhof wordt steeds reëler. Tegenwoordig mogen er nog 5 mensen op bezoek, een geluk bij een ongeluk komt dat net overeen met het aantal kinderen dat ze heeft. ‘Op bezoek’ is echter een groot woord. Lang moest dit doorgaan in een tent, met een mondmasker op en 2 of 3 meter afstand. Voor iemand van 95 die slechthorend is en steeds meer in de war raakt door wat er allemaal gebeurt moet zoiets ongelooflijk surrealistisch aanvoelen. Ze heeft heel veel meegemaakt in die 95 jaar, maar niks dat qua emotionele pijn en qua absurditeit kan tippen als het niet meer dichtbij haar kinderen mogen komen en haar kleinkinderen en achterkleinkinderen niet eens meer te mogen zien, stel ik mij voor. Sinds pépé bijna 8 jaar overleed is mémé meer en meer klaar voor de dood. Haar kinderen, familie en vrienden misschien niet, maar zij wel. “Ze mogen mij komen halen”. Haar missie volbracht. En hoe! Cum laude, met felicitaties van de jury.

Als ze zou mogen kiezen tussen verder leven onder dit Cornonajuk, of terug al haar familie mogen ontvangen, zonder afstand, zonder maskers, maar binnen enkele maanden te sterven, dan kiest ze zonder nadenken onmiddellijk voor de tweede optie, dat weet ik zeker. Die keuze wordt haar echter niet gegund. Ze wordt ook haar familie niet gegund en ze wordt al die andere bejaarden en hun families niet gegund. Het zijn anderen die beslissen dat zij als een gevangene moet blijven verder leven. In eenzaamheid, afgezonderd van haar geliefden. En wij kijken lijdzaam toe, als makke lammetjes.

Hoe ver is het gekomen als we onze ouderen, de steunpilaren van onze maatschappij en onze welvaart, laten sterven van eenzaamheid, uit schrik voor de dood.

We hebben schrik voor de dood, maar nog veel meer schrik om te leven.

De foto is van februari dit jaar. Kort voor de Coronahysterie uitbrak. En ik heb ook schrik. Niet voor mijn of haar dood en niet voor het leven, maar schrik dat ik nooit meer zo dicht bij haar zal kunnen komen, zonder mondmasker of zonder angst om betrapt te worden, dat ik haar nooit geen knuffel meer zal kunnen geven. Schrik dat ik haar misschien zelfs nooit meer zal zien. Dit is wat ik mezelf en alle anderen in mijn situatie aandoe, door te zwijgen. Omdat ik dacht dat ik er toch niks kan aan veranderen. Die gedachtegang is echter even fout als hij juist is. Ik alleen kan er niks aan doen, maar jullie die dit lezen en ik samen, wij kunnen er wel iets aan doen! Als je mij wil helpen, mémé wil helpen en al die andere bejaarden en hun familie wil helpen, breng dan je verhaal! Schrijf jouw verhaal en deel het. Of deel mijn verhaal, of deel het verhaal van de moedige 89-jarige Roger: https://www.vrt.be/.../rusthuisbewoner-coronacrisis-is.../

Speak your truth!

Dank je vanuit de grond van mijn hart